☁️✨ Lange nachten en de kracht van slaap: impact en oplossingen
Beste VWVJ-leden,
Beste JGZ-professionals,
Beste beleidsmakers,
Nu de nachten stilaan op hun langst zijn, vestigen wij graag jouw aandacht op het belang van slaap voor de gezondheid en ontwikkeling van kinderen en jongeren. Wetenschappelijke studies wijzen op zorgwekkende trends: steeds meer kinderen en jongeren kampen met een tekort aan slaap, zowel in duur als in kwaliteit. Dit tekort heeft verstrekkende gevolgen voor hun cognitieve, fysieke en emotionele welzijn.
De feiten: een slaaptekort met impact
Slaaptekort bij kleuters: Kleuters tussen 4 en 6 jaar hebben 10-13 uur slaap nodig om goed te functioneren [1]. Toch halen steeds meer kinderen deze richtlijn niet. Moderne levensstijlveranderingen, zoals verhoogd schermgebruik [2] en minder regelmatige routines, zorgen ervoor dat kinderen gemiddeld 1-1,5 uur minder slapen dan enkele decennia geleden [3].
Slaapstoornissen bij jonge kinderen: Obstructief slaapapnoesyndroom (OSAS) treft 2-4% van de jonge kinderen [4]. Het is gelinkt aan rusteloosheid en bedplassen [5], en kan overdag tot concentratieverlies en gedragsproblemen leiden die lijken op ADHD [6].
Slaapuitdagingen bij jongeren: Bij jongeren (12-18 jaar) haalt 67% in Vlaanderen de aanbevolen minimum 8 uur slaap niet op schooldagen. Vooral leerlingen uit het tso (80%) en aso (75%) behalen niet de slaapnorm. Bijna de helft van de jongeren (48%) meldt een slechte slaapkwaliteit, een stijging sinds 2018 [7].
Invloed van technologie: Het gebruik van schermen vlak voor het slapengaan vermindert de productie van melatonine, waardoor jongeren later in slaap vallen en minder kwalitatief slapen [2].
Sociaal kwetsbare kinderen: Kinderen uit kwetsbare gezinnen worden harder getroffen door slechte slaapomstandigheden, zoals gedeelde slaapkamers of een onrustige thuisomgeving [7].
Gezondheidsimpact van slecht slapen: Het langdurige niet-behalen van de slaapnorm verhoogt bij schoolgaande kinderen het risico op obesitas [8], diabetes en cardiovasculaire aandoeningen, maar ook op angststoornissen en depressie [9], verminderde cognitieve capaciteiten, zoals aandacht, leren en geheugen [10, 11]. Bij jonge kinderen kan het mogelijks zelfs de groei beïnvloeden [12].
Middelengebruik bij jongeren: 17% van de Vlaamse jongeren gebruikte ooit een slaap- of kalmeermiddel, en 8% deed dit in het voorbije jaar. Dit komt vaker voor bij meisjes (20%) dan bij jongens (13%) [13].
"Kinderen met slaapproblemen kunnen langdurige gevolgen hebben, zoals concentratieproblemen, gedragsproblemen en lagere schoolprestaties."
– Dr. Julie Vanderlinden, spreker Studiedag Slaap
Van feiten naar oplossingen
Als professional speel jij een cruciale rol in het herkennen en aanpakken van deze uitdagingen. Tijdens onze Studiedag Slaap bieden we jou wetenschappelijke inzichten en praktijkgerichte tools om kinderen en jongeren beter te ondersteunen in het vinden van een heilzame nachtrust.
Studiedag slaap: wetenschappelijke kennis en praktijkgerichte aanpak
De studiedag opent met een keynote van Dr. Anneke Vandendriessche, die dieper ingaat op de cruciale impact van slaap op het welzijn van kinderen. Vervolgens geeft Anouk van Nuffel, baby-led slaapcoach en co-auteur van Zachte Nachten, haar visie op het creëren van een veilige en rustgevende slaapomgeving voor kleuters.
Dr. Julie Vanderlinden biedt inzichten in de slaapuitdagingen bij schoolgaande kinderen en tieners, zoals schermgebruik, vroege schooltijden en stress. Prof. Dr. Mieke Boon behandelt ademhalingsproblemen zoals OSAS, en Prof. Dr. Katrien Jansen sluit de sessies af met een overzicht van slaapstoornissen en hun behandeling.
De dag wordt afgerond met interactieve workshops waarin realistische casussen worden besproken en praktische toepassingen worden gedeeld.
"Het ware geschenk dat we een kind geven is niet het aanleren van slaap, maar het creëren van de juiste omgeving: rust, comfort en consistentie, zodat slaap vanzelf en vol vertrouwen komt."
– Anouk van Nuffel, spreker Studiedag Slaap
Een tipje van de sluier: bekijk onze video
Laat je inspireren door Dr. Anneke Vandendriessche en Anouk van Nuffel, die alvast een korte vooruitblik geven op het belang van slaap en wat je kan verwachten tijdens de studiedag. Bekijk de video hier:
Video studiedag slaap
Waarom deelnemen?
Deze studiedag biedt jou:
Toegang tot de meest recente wetenschappelijke inzichten over slaap bij kinderen en jongeren.
Concrete handvaten om slaapproblemen te herkennen en aan te pakken in jouw dagdagelijkse werking.
Een platform om kennis en ervaringen uit te wisselen met experts en collega-professionals.
Schrijf je in
De studiedag vindt plaats op 16 mei 2024 in Brussel. Meer informatie en een link om in te schrijven kan je onderaan deze nieuwsbrief vinden.
We hopen jou te mogen verwelkomen voor deze inspirerende en informatieve dag, waarin wetenschap en praktijk samenkomen om het belang van slaap te onderstrepen in de groei en het welzijn van kinderen en jongeren.
Hartelijke groeten,
Noëmi Hagemann
Wetenschappelijk medewerker VWVJ
✨ Relevante vorming
🎓 De kracht van slaap
— 16.05.24
Slaap is essentieel voor de ontwikkeling en gezondheid van kinderen en jongeren. Problemen met slapen komen vaak voor en worden regelmatig tijdens consulten besproken. Wil je leren hoe slaap zich ontwikkelt en hoe je ouders en jongeren kan adviseren? Dan is deze hands-on studiedag iets voor jou.
De accreditering van de studiedag wordt aangevraagd.
Praktisch: 16 mei 2025 van 09u15 tot 16u00, Brussel.
[1] National Sleep Foundation (2019). Sleep in Children: Recommended Sleep Duration and Common Challenges. https://www.sleepfoundation.org/children-and-sleep/how-much-sleep-do-kids-need [2] Carter, B., Rees, P., Hale, L., Bhattacharjee, D., & Paradkar, M. S. (2016). Association Between Portable Screen-Based Media Device Access or Use and Sleep Outcomes: A Systematic Review and Meta-analysis. JAMA Pediatrics, 170(12), 1202–1208. https://doi.org/10.1001/jamapediatrics.2016.2341 [3] Wheaton, A. G. (2021). Short Sleep Duration Among Infants, Children, and Adolescents Aged 4 Months–17 Years — United States, 2016–2018. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2021;70, 1316-1321. https://www.cdc.gov/mmwr/volumes/70/wr/pdfs/mm7038a1-H.pdf [4] Marcus, C. L., Brooks, L. J., Ward, S. D., et al. (2012). Diagnosis and Management of Childhood Obstructive Sleep Apnea Syndrome. Pediatrics, 130(3), e714-e755. https://doi.org/10.1542/peds.2012-1671 [5] Andreu-Codina, M., Nikolic-Jovanovic, D., Esteller, E., Clusellas, N., Artés, M., Moyano, J., & Puigdollers, A. (2024). The Relationship between Nocturnal Enuresis and Obstructive Sleep Apnea in Children. Children (Basel, Switzerland), 11(9), 1148. https://doi.org/10.3390/children11091148 [6] da Silva Gusmão Cardoso, T., Pompéia, S., & Miranda, M. C. (2018). Cognitive and behavioral effects of obstructive sleep apnea syndrome in children: a systematic literature review. Sleep medicine, 46, 46–55. https://doi.org/10.1016/j.sleep.2017.12.020 [7] HBSC Vlaanderen (2022). Gezondheid en welzijn van jongeren in Vlaanderen. Universiteit Gent. https://www.jongeren-en-gezondheid.ugent.be/ [8] Fatima, Y., Doi, S. A., & Mamun, A. A. (2015). Longitudinal impact of sleep on overweight and obesity in children and adolescents: a systematic review and bias-adjusted meta-analysis. Obesity Reviews, 16(2), 137-149. https://doi.org/10.1111/obr.12245 [9] Ojio, Y., Nishida, A., Shimodera, S., Togo, F., & Sasaki, T. (2016). Sleep Duration Associated with the Lowest Risk of Depression/Anxiety in Adolescents. Sleep, 39(8), 1555–1562. https://doi.org/10.5665/sleep.6020 [10] Lowe, C. J., Safati, A., & Hall, P. A. (2017). The neurocognitive consequences of sleep restriction: A meta-analytic review. Neuroscience and biobehavioral reviews, 80, 586–604. https://doi.org/10.1016/j.neubiorev.2017.07.010 [11] Chaput, J. P., Gray, C. E., Poitras, V. J., Carson, V., Gruber, R., Olds, T., Weiss, S. K., Connor Gorber, S., Kho, M. E., Sampson, M., Belanger, K., Eryuzlu, S., Callender, L., & Tremblay, M. S. (2016). Systematic review of the relationships between sleep duration and health indicators in school-aged children and youth. Applied physiology, nutrition, and metabolism = Physiologie appliquee, nutrition et metabolisme, 41(6 Suppl 3), S266–S282. https://doi.org/10.1139/apnm-2015-0627 [12] Zaffanello M, Pietrobelli A, Cavarzere P, Guzzo A and Antoniazzi F (2024) Complex relationship between growth hormone and sleep in children: insights, discrepancies, and implications. Front. Endocrinol. 14:1332114. https://doi.org/10.3389/fendo.2023.1332114 [13] VAD (2023). Leerlingenbevraging 2022-2023: Slaap- en kalmeermiddelengebruik bij jongeren. https://vad.be/catalogus/leerlingenbevraging/
