Alles over hoofdpijn en aangezichtspijn
Prof. M. Ferrari, dr. J. Haan
Uitg. Bruna, 4e herziene druk januari 2004, 224 pp.
(Uitg. Prometheus, 1e druk januari 2018, 384 pp.)
Dit boek (anno 2016) is bedoeld voor het brede publiek, maar is zeker ook lezenswaardig voor zorgverleners.
Uit volgende hoofdstukken pikten we één en ander mee voor de CLB-praktijk:
- Hoofdstuk 18: Migraine bij kinderen
- Hoofdstuk 30: Hoofdpijn door te veel pijnstillers of middelen tegen migraine
- Hoofdstuk 31: Koffiehoofdpijn
- Hoofdstuk 32: Hoofdpijn als bijwerking van medicijnen en andere stoffen
- Hoofdstuk 46: Hoofdpijn bij kinderen
- Hoofdstuk 75: Behandeling van hoofdpijn op kinderleeftijd
Zo leren we bvb. beducht te zijn voor medicatie- en/of cafeïne afhankelijke hoofdpijn. Het regelmatig gebruik van pijnstillers en/of cafeïne kan immers de hoofdpijnklachten in stand houden of doen toenemen. Iedere patiënt die gemiddeld vaker dan één dag per week last heeft van hoofdpijn, en die gemiddeld vaker dan op twee dagen per week een middel tegen de hoofdpijn gebruikt, en/of dagelijks meer dan drie koppen koffie, of vijf koppen thee, of vier glazen cola drinkt, maakt kans op 'medicatie- en/of cafeïne afhankelijke hoofdpijn'. De diagnose kan definitief gesteld worden als na stoppen, de hoofdpijn in ernst en frequentie afneemt. Let op: bij aanvang kan de patiënt ontwenningsverschijnselen vertonen ondermeer onder de vorm van fellere hoofdpijnklachten, maar na enkele weken treedt dan beterschap op.
Verder onthouden we ook dat migraine bij kinderen niet zeldzaam is, maar zich soms anders presenteert dan bij volwassenen: buikklachten (buikpijn, misselijkheid, braken, diarree) staan vaker op de voorgrond - één enkele keer zijn er zelfs enkel aanvalsgewijze buikklachten en geen hoofdpijnklachten (migraine abdominale) – de aanvallen duren doorgaans ook korter (enkele uren). Het slaappatroon zo regelmatig mogelijk houden, kan helpen om aanvallen te voorkomen.
Aanvullende literatuur:
NHG Standaard hoofdpijn (Derde herziening)
Dekker F, Van Duijn NP, Ongering JEP, Bartelink MEL, Boelman L, Burgers JS, Bouma M, Kurver MJ.. Huisarts Wet 2014;57(1):20-31.
Nederlands Huisartsen Genootschap, 2014
Zie: website van het NHG
Met aanvullende informatie voor patiënten over ‘Hoofdpijn bij kinderen’ en ‘Medijnafhankelijke hoofdpijn’ gebaseerd op de Standaard en te vinden op de website thuisarts.nl
Richtlijn diagnostiek en behandeling chronisch recidiverende hoofdpijn zonder neurologische afwijkingen
Nederlandse Vereniging voor Neurologie, 2007
(met ondermeer een hoofdstuk over ‘Migraine bij kinderen’ en over ‘Medicatie overgebruikshoofdpijn’)
Over migraine bij kinderen leren we nog het volgende: de meeste onderzoekers gaan uit van een prevalentie bij schoolkinderen van 3 à 5 %; de kloppende hoofdpijn zou vaker bifrontaal (65%) zijn dan eenzijdig (31%), vrijwel steeds (98%) gepaard gaan met vegetatieve verschijnselen (misselijkheid, braken, transpireren, …) en vaak optreden zonder aantoonbare aanleiding (54%).
Zie: website van de Nederlandse Vereniging voor Neurologie
VWVJ januari 2010 - update februari 2016