Hieronder vind je het antwoord dat we vooral formuleerden vanuit het aanbevelenswaardig handboek van het Rode Kruis-Vlaanderen: 'Help, eerste hulp voor iedereen' (editie van 2007).
Mag er op school medicatie worden toegediend of niet?
In antwoord op deze vraag willen we vertrekken vanuit enkele wettelijke gegevens omtrent ‘eerste hulp en dringende verzorging aan de slachtoffers van een ongeval of ongesteldheid’:
- In België is iedereen verplicht hulp te verlenen aan een persoon in nood. Dit geldt overal waar een persoon in groot gevaar is en voor zover de eerstehulpverlener zelf geen gevaar loopt. Je bent verplicht de hulp te bieden die je kent en die je kan geven. (1)
- Het toedienen van geneesmiddelen valt niet onder eerste hulp. Het geven van geneesmiddelen is voorbehouden aan artsen, apothekers en andere medische beroepsgroepen. Alle andere personen die geneesmiddelen geven, zijn strafbaar. (1)
Vandaar:
- Verantwoordelijken in een school mogen geen medicatie toedienen aan een kind. Dit kan wél bij een duidelijke (schriftelijke) instructie van de ouders of op voorschrift van een arts. (1) In die omstandigheden ligt de verantwoordelijkheid dan immers bij de arts of bij de ouders als wettelijke vertegenwoordiger van het kind.
Is er dan een plaats voor medicatie in de eerstehulpkoffer?
Uit voorgaande mag blijken dat er inderdaad geen plaats is voor medicatie in de eerstehulpkoffer. Voor sommige scholen kan dit wellicht een hele wijziging betekenen en is goede communicatie hierover naar personeel en ouders (via o.a. het schoolreglement) zeer wenselijk.
Ter aanvulling:
Daarnaast is de inrichtende macht (I.M.) van de school als werkgever (van het schoolpersoneel) verplicht het Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (ARAB) en de Codex over het welzijn op het werk te doen naleven. De Codex, boek I, titel 5 (eerste hulp), art. I.5-4 en I.5-5 bespreekt 'de middelen' voor eerste hulp , met name het basismateriaal en de verbanddoos. Hierin staat dat de werkgever, na advies van de preventieadviseur-arbeidsarts (van de dienst voor preventie en bescherming op het werk waar de werkgever bij is aangesloten) en het Comité, bepaalt:
- welk basismateriaal noodzakelijk is,
- de inhoud van de verbanddoos,
- de plaats waar dit materiaal zich bevindt,
- of aanvullingen noodzakelijk zijn.
Verdere aanwijzingen lezen we via de FOD:
- een indicatieve lijst van de inhoud van de verbanddoos is beschikbaar in een brochure gesteund op de praktische aspecten van de eerst hulp.
- het wordt afgeraden medicijnen in de verbanddoos te stoppen, zelfs niet deze die zonder medisch voorschrift verkrijgbaar zijn.
Bronnen:
- 'Help, eerste hulp voor iedereen', Rode Kruis-Vlaanderen
- website van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg over 'Eerste hulp bij ongevallen' met de desbetreffende regelgeving.
P.S.: Wie de originele wetteksten omtrent de toediening van medicatie wil nalezen, kan dit via juridat.be:
- K.B. nr. 78 van 10/11/1967: Wet op de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen (ex-Wet op de geneeskunst): bepaalt in art. 4 dat enkel artsen en apothekers geneesmiddelen mogen verstrekken aan het publiek (art. 4,§1, 2e lid spreekt letterlijk van de 'terhandstelling, zelfs kosteloos, van geneesmiddelen')
- K.B. van 18/06/1990 houdende de lijst van de handelingen die door een arts aan een verpleegkundige kunnen worden toevertrouwd: deze omvat het toedienen van geneesmiddelen (op voorschrift van de arts)(niet-verpleegkundigen die deze handeling uitvoeren, oefenen onwettig het beroep uit ... )
- uit volledigheid dient ook nog het K.B. van 12/01/2006 omtrent de zorgkundigen vermeld te worden: 'zorgkundige' is nu een erkend beroep. Onder toezicht van een verpleegkundige mogen zij orale medicatie toedienen die werd klaargezet door de verpleegkundige of via een verdeelsysteem binnen een zorginstelling. Deze bepaling kan van toepassing zijn in o.a. scholen voor bijzonder onderwijs of MFC's. Opvoeders, verzorgenden e.d. kunnen een overgangsregeling vragen voor erkenning van zorgkundige zodat ze deze handeling wettelijk mogen stellen.
Bovenstaande aanbeveling kwam tot stand vanuit intern overleg in de VWVJ en intern overleg in het CLB Groeninge. Volgende documenten kunnen de communicatie naar scholen over deze aanbeveling (en omtrent eerste hulp en medicatie in 't algemeen) ondersteunen:
VWVJ april 2008 - gewijzigd augustus 2021 na raadplegen website FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg.
